Eğitim gün geçtikçe değişmektedir. Yeni ve yenilikçi öğretim yöntemleri, teknolojideki gelişmeler ve bu teknolojiyi mümkün olduğunca çok okula sunmak için tasarlanmış programlar aracılığıyla öğrenciler ve öğretmenler için sürekli olarak yeniden şekillendirilmektedir (Al-Gindy ve ark., 2020).
Günümüzde yaşanan durum herkesin online öğrenme ve öğretmeyi öğrenmesini gerektirmiştir.
Peki bu noktada fırsatlar ve sahip olunan fırsatlar nelerdir?
Geniş gruplarla öğrencilerin karşımızda öğrendikleri ve onların öğrenmesi sırasında fiziksel olarak yanlarında olup yardımcı olduğumuz günler çok geride kaldı sanki.
Aynı zamanda uzaktan eğitim açısından da farklılıklar gözlemlenmekte. Bilindiği üzere ilk uzaktan eğitim çalışması Boston gazetesinde "Steno Dersleri" ile başlamıştır (Kaya, 2002). Dersle ilgili mektup gönderilebiliyor ve bir süre sonra geri dönüş mektubu alınabiliyordu.
Günümüzde uzaktan eğitime gelecek olursak şu anda İnternet sayesinde her şeyin değiştiği yadsınamaz bir gerçektir. Öğretmenlerin ise bu duruma ayak uydurmak için dar çerçevede ya da modern çözümler aradıkları gözlemlenmektedir. Dar çerçeve diye tanımlanmasın sebebi öğretmenlerin belirli bölgelerde bazı sorunlarla mücadele ettiği gerçeğidir. Örneğin, 21. yy’da yaşamış olsak da evinde hala İnternet olmayan aileler olduğu bilinmektedir. Bu da yeni çözümler üretilmesi gerektiğinin bir göstergesidir.
Günümüz olanaklarına dayalı mücadele konularının başında İnternet erişiminin gerekliliği gelmektedir. Diğer bir konu ise özellikle küçük yaştaki öğrenciler için velilerin sorumluluklarının artmış olmasıdır. Bu açıdan Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk bu süreci ‘uzaktan eğitimde veli kuşağı’ olarak tanımlamıştır.
Covid 19 pandemisi nedeniyle uzaktan eğitimin hızla geliştiği görülmektedir. Öğretmenlerin bir diğer mücadelesi de bu hıza ve gelişime ayak uydurmak zorunda olmalarıdır. Örnek verilecek olunursa öğretmenler şimdiye kadar daha çok 'sosyalleşme amacıyla kullanılan' (Doğruer ve ark., 2011) sosyal medyanın online ders için kullanım olanaklarını öğrenmek durumunda kalmışlardır. Yani ‘profesyonel dijital gelişimin’ (Susan, 2001) önemi ortaya çıkmıştır. Öğretmenler ders kitapları yerine öğretilmesi amaçlanan konular için multimedya araçlarını kullanmak durumunda kalmışlardır.
Bu süreçle birlikte eğitim evrensel bir sorumluluk haline gelmiştir.
Covid19 virüsünün hızla bulaşmaya başlamasıyla birlikte zorunlu hale gelen uzaktan eğitimin getirdiği mücadele edilmesi gerekilen sorumluluklara karşın, sunmuş olduğu fırsatlardan da bahsetmek mümkündür. Bu süreçle aslında eğitimin nasıl olması gerektiği ile ilgili yediden düşünme fırsatı doğmuştur. Örnek vermek gerekecek olunursa kısa bir zaman öncesine kadar öğretmen merkezli eğitim anlayışı baskındı. Dersler daha çok öğretmen merkezli olarak işleniyordu. Yani öğretmenler bir nevi bütün 'bilgiye sahip olan uzmanlar' olarak düşünülmekteydi ve öğrenciler de öğrenmek için orada bulunuyorlardı (Dollar & Christensen, 1996, s. 3). Öğretmenin anlattıklarını dikkatle dinlemek ve öğrendiklerini göstermek için de uygulanan sınavları geçmek zorundalardı. Fakat daha sonra 1960’larda öğrencinin merkezde olduğu öğrenci merkezli müfredata geçiş yapılmıştır. Ve o tarihten beri öğrenci merkezli eğitim ile ilgili birçok araştırma yapılmış önemini vurgulayan binlerce makale yazılmış ve yüzlerce bu konunun öneminin vurgulandığı seminer ve konferanslar düzenlenmiştir. Ancak ne var ki önemi en çok tüm dünyanın etkilendiği bu pandemi döneminde anlaşılmıştır. Derslerde, özellikle online yapılanlarda 'öğrenmenin gerçekleşmesinin öğrencinin aktif katılım sağlamasına dayandığı' bunun için de öğrenci merkezli ders işlenmesi gerektiği bir kez daha eğitim dünyasının ve akademisyenlerin gündemi olmuştur (Abdullah ve ark., 2012).
Bir diğer olumlu taraf ise bu süreçte geliştirilmekte olan online çözümler ve olanaklar okullar açıldıktan sonra da kullanılabilecektir. Şu anda birçok öğretmen bu duruma alışmış durumdadır. Öğretmenlerin çoğu online ders olanaklarından online nasıl sınav yapacaklarına ve uyguladıkları sıvaları online nasıl değerlendireceklerine kadar birçok şey öğrenmişlerdir. Fakat bu demek değildir ki şu anda herkes aynı olanak ve fırsatlarla aynı online ders veriyor ve ders alıyor. Bu farklılıkların en büyük sebeplerinden biri internet olanakları olarak görünmektedir. Örneğin içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde ekonomik imkanlarının çok kısıtlı olduğunu bildiğimiz Hindistan internet erişiminin evrensel insan hakkı olduğunu deklare etmiştir (Business & Human Rights Resource Centre, 2019).
Bu tablo 2016’da yapılan bir araştırmanın sonucu olarak paylaşılmıştır. Fakat ne yazık ki teknoloji çağı olan günümüzde de hala internet sıkıntısı yaşayan ülkeler bulunmaktadır. Ana okulundan yüksek öğretim kurumlarına kadar milyonlarca öğrencinin aniden gelen uzaktan eğitim gerekliliği ile birlikte internet hayatımız için aşırı önemli hale gelmiştir.
Bu süreçte en gelişmiş ülkeler arasında görülen ülkelerden biri olan İngiltere’de bile ailelerin çocuklarının eğitim imkanlarının kısıtlanması sebebiyle hükümete dava açtığı manşetlerine rastlanmıştır. Bilinen bir gerçek vardır ki o da çocuklar için eğitim imkanları sunmak hükümetin sorumluluğunda olan bir meseledir. Fakat dünya gündeminden takip edildiği kadarıyla her ülkenin, kısıtlı internet altyapısı ve öğretmenlerin kısıtlı online eğitim bilgileri yüzünden bunun üstesinden gelemedikleri görülmüştür. Görselde paylaşılan manşet İngiltere’de basılan 7 Mayıs 2020 tarihli The Guardian gazetesinde görülmüştür.
Ancak ne var ki internet çağı olarak adlandırılan günümüzde bu pek de kabul edilebilir bir durum değildir.
Bu süreçte online eğitim olanağı yetersiz öğrenciler için hükümet ve politik liderler kadar öğretmenlere de düşen roller kaçınılmazdır. Peki, bu noktada öğretmenler neler yapabilir:
Bilgisayar ve/veya telefonlarını upgrade etmek yani üst modelle değiştirmek isteyenler bağış yapabilirler.
Öğrencilerin ihtiyaçları ile ilgili araştırmalar yapıp çeşitli yardım kuruluşlarının veya yardım etmek isteyen vatandaşların dikkatini çekebilirler.
İnternet olanakları kısıtlı aileler için çeşitli firmaların şirketlerin WİFİ şifresini paylaşması istenebilir.
İnternet olmadan da öğrencilerine ulaşmaya yolları arayabilirler (Telefonla arayabilirler veya ders videoları çekip veya çalışma materyalleri hazırlayıp öğrencilerine ulaştırabilirler).
Ve bu konuda kendilerine destek olacak meslektaşlar arayabilirler (Nasir, 2020).
Bütün bunlar göstermektedir ki bütün öğrencilerin hakkı olan eğitimi akranları ile eşit imkanlar dahilinde alabilmesi için birey olarak öğretmenlerden iş adamlarına ve bakanlıklara kadar herkesin üzerine düşen sorumluluklar vardır.
Yaşanan tüm olumsuzluklara karşın, insanların özellikle eğitimcilerin kendi üzerine düşen görevi yerine getirerek bu sürecin en eğitimli ve en kayıpsız atlatılabilmesi ümidiyle…
Referanslar:
Abdullah, M. Y., Bakar, N. R. A., & Mahbob, M. H. (2012). Student's Participation in Classroom: What Motivates them to Speak up?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 51, 516-522
Al-Gindy, Ahmed & Felix, Chema & Matoug, Amani & Alkhidir, Munia. (2020). Virtual Reality: Development of an Integrated Learning Environment for Education. International Journal of Information and Education Technology. 10. 171-175. 10.18178/ijiet.2020.10.3.1358.
Dogruer, N., Eyyam, R. and Menevis, I. (2011) The Use of the Internet for Educational Purposes. Procedia—Social and Behavioral Sciences, 28, 606-611. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.115
Dollard, N., & Christensen, L., (1996). Constructive classroom management. Focus on Exceptional Children, 29(2), 1–24.
Goldman, Susan. (2001). Professional development in a digital age: Issues and challenges for standards-based reform. Interactive Educational Multimedia, ISSN 1576-1990, Nº. 2, 2001, pags. 19-46. 2.
Kaya, Z. (2002). Uzaktan Eğitim, http://www.canaktan.org/egitim/egitim-metodoloji/uzaktan-egitim.htm
Nasir, M. (2020). Impact of the 2019–20 coronavirus pandemic on education. 10.13140/RG.2.2.27946.98245.
Nidheesh M.K., "Now, Kerala aims for internet in every household". Business & Human Rights Resource Centre . Live Mint, Published on: 6 November 2019